Chính tả là một trong những phân môn Tiếng Việt ở tiểu học. Phân môn chính tả dạy cho học sinh tri thức và kĩ năng chính tả, phát triển năng lực sử dụng thức viết vào hoạt động giao tiếp.
– Chữ viết là kí hiệu bằng hình ảnh thị giác (các hình nét) ghi lại tiếng nói.
– Chữ viết là một phát ngôn quan trọng của loài người.Trẻ em đến tuổi đi học thường bắt đầu quá trình học tập bằng việc học chữ. Ở giai đoạn đầu (bậc tiểu học) trẻ tiếp tục hoàn thiện năng lực tiếng nói mẹ đẻ. Từ đó bắt đầu dạy em học chữ. Muốn đọc thông viết thạo trẻ phải được học chính tả.
Từ đó rút ra những kinh nghiệm của bản thân trong thực tế giảng dạy để có biện pháp dạy tốt hơn ở phân môn này.
Trong quá trình giảng dạy lớp 2 ,bản thân nhận thấy học sinh còn viết sai nhiều lỗi chính tả. Đặc biệt đầu năm học này ở lớp tôi chủ nhiệm học sinh viết sai rất nhiều lỗi chính tả. Nên tôi quyết định chọn đề tài: Rèn kĩ năng viết chính tả cho học sinh lớp 2.
Trong giờ Chính tả, giáo viên theo dõi và giúp đỡ học sinh nắm vững các quy tắc chính tả và hình thành kĩ năng chính tả cụ thể: viết đúng chữ ghi âm đầu, âm chính, âm cuối, thanh điệu, viết đúng tên riêng, cách sử dụng đúng các dấu câu. Kết hợp luyện tập chính tả với rèn cách phát âm, củng cố nghĩa của từ và bồi dưỡng một số đức tính, thái độ, tác phong cần thiết như tính cẩn thận, tác phong làm việc chính xác, óc thẩm mĩ,…; bồi dưỡng cho các em lòng yêu quý tiếng Việt và chữ viết tiếng Việt.
Các nguyên tắc chính tả không tách rời các nguyên tắc dạy học Tiếng Việt . Chính tả là phân môn có tính chất công cụ, tính chất thực hành làm cơ sở cho việc dạy học các phân môn khác của Tiếng Việt.Cùng với phân môn Tập Viết, Chính Tả cung cấp kiến thức và hoàn thiện kĩ năng tạo ra hình thức vật chất biểu hiện ngôn ngữ trong hoạt động giao tiếp .Mục đích của dạy chính tả là rèn luyện khả năng “đọc thông ,viết thạo”,chủ yếu là viết đúng chuẩn mực và dạng thức viết của ngôn ngữ.
Thực trạng là ở học sinh lớp 2 các em viết chính tả còn sai rất nhiều .Có phải là do việc nhận dạng chữ viết của các em còn gặp khó khăn hay do các em chưa đọc thông thạo chữ. Giống như các môn học khác, tính nổi bậc của chính tả là tính thực hành .Việc hình thành các qui tắc chính tả và kĩ năng viết đúng chính tả, từ đó các em viết không còn sai như trước .
Biện pháp rèn học sinh viết đúng chính tả: Mặc dù các em đã đọc thông viết thạo nhưng các em chưa nắm được những qui tắc thì việc viết chính tả của các em còn gặp khó khăn rất nhiều.Dưới đây là những nguyên tắc dạy chính tả:
Nguyên tắc dạy chính tả gắn với việc phát triển tư duy: Phát triển tư duy cho học sinh gắn với sự hướng dẫn của giáo viên trong quá trình dạy học nhằm đảm bảo kết quả việc tiếp thu và vận dụng lí thuyết vào hoạt động thực tiễn.Khi phân tích luyện tập ,sửa chữa hoặc cung cấp kiến thức mới cần tiến hành theo một số thao tác tư duy để kích thích hứng thú tìm hiểu ,giúp học sinh nắm chắc các hiện tượng và tìm ra cách giải quyết đúng đắn các hiện tượng đó.Tránh áp đặt máy móc những qui tắc mà học sinh chưa được gợi mở suy nghĩ để thực hiện một cách tự giác.Trong quá trình dạy chính tả, giáo viên thường xuyên dẫn dắt học sinh chiếm lĩnh các qui tắc chính tả và ghi nhớ áp dụng vào việc viết văn bản bằng thao tác hệ thống tư duy hợp lí:
a) Phân chia nhiệm vụ thực hiện quy tắc thành các bước cụ thể.
b) Lần lượt giải quyết các bước cụ thể đó theo một trình tự logic.
c) Vận dụng các kinh nghiệm thực tiễn vào việc giải quyết từng bước cụ thể và giải quyết nhiệm vụ chung.
Ví dụ:Dạy cho học sinh phân biệt l/n là nói như viết, nói sao viết vậy.
Nói tóm lại, nguyên tắc dạy chính tả gắn liền với phát triển tư duy đòi hỏi học sinh:
– Vận dụng các phương pháp thích hợp để rèn luyện các thao tác tư duy giúp học sinh chủ động tích cực lĩnh hội tri thức luyện kĩ năng chính tả tự động hóa.
– Hướng dẫn học sinh hoạt động trí tuệ để “hiểu” tác dụng của chữ viết trong quá trình giao tiếp và tư duy bằng ngôn ngữ viết trong quá trình giao tiếp.
– Luyện tập,thực hành các hình thức chính tả để củng cố kĩ năng viết và kĩ năng thao tác tư duy khoa học cho học sinh.
Nguyên tắc dạy chính tả hướng về dạng thức viết của hoạt động lời nói: Ngôn ngữ được hiện thực hóa trong quá trình giao tiếp ở dạng thức nói và dạng thức viết. Nói và viết là những hoạt động có hai mặt: một mặt, là hành động phát ra âm thanh hoặc viết thành chữ; một mặt là hoạt động giao tiếp có nội dung và mục đích cụ thể, biểu hiện bằng chất liệu âm thanh hay kí tự được nói hoặc viết ra thành lời (ngôn ngữ hoặc văn bản ).Chữ viết và chính tả là hệ thống hoạt động chức năng của ngôn ngữ.Chữ viết và chính tả có liên hệ hình thức ngữ âm với nội dung ngữ nghĩa của văn bản.
Dạy chính tả hướng về dạng thức viết của hoạt động lời nói yêu cầu sự phát triển phong phú và đa dạng các kiểu loại bài tập thực hành giao tiếp.Học chữ và học viết chính tả là để viết thạo tiếng nói ,để có công cụ học tập và giao tiếp và để phát triển ngôn ngữ. Hướng về dạng thức viết của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, sẽ kích thích hứng thú và hình thành động cơ học tập đúng đắn của học sinh đem lại hiệu quả thiết thực và vững chắc cho phân môn chính tả.
Nguyên tắc chính tả chú ý đến trình độ và phát triển ngôn ngữ của học sinh: Trước tuổi đi học trẻ em mới sử dụng ngôn ngữ ở dạng thức nói. Hệ thống ngữ âm hệ thống từ vựng và hệ thống ngữ pháp của tiếng mẹ đẻ được hình thành ở trẻ một cách tự nhiên, tự phát và vô thức ,thông qua dạng thức nói. Bước vào lớp 1 (bậc tiểu học) trẻ em mới bắt đầu học chữ tiếp xúc với dạng viết của ngôn ngữ .Đề nắm chắc dạng thức viết (biết viết ,biết đọc chữ viết)trẻ em phải học chữ, viết chữ và học chính tả. Hệ thống chữ viết và hệ thống qui tắc chính tả được hình thành ở trẻ qua con đường học vấn một cách tự giác và có ý thức .Khi viết chữ trình độ tư duy và ngôn ngữ của trẻ sẽ có một bước phát triển nhảy vọt, từ tư duy cụ thể trực quan và cảm tính , trẻ tiến đến tư duy khái quát trừu tượng và lí tính hoạt động ngôn ngữ của trẻ em phát triển. Khả năng và lĩnh vực giao tiếp mở rộng .Hệ thống chữ viết và hệ thống chính tả đối với học sinh cấp Tiểu học là tri thức mới mẻ. Do đó nội dung hình thức yêu cầu dạy chính tả đề ra phải sát hợp với từng đối tượng .Ví dụ: Khi dạy chính tả lớp 1 coi trọng trước hết là mối liên hệ âm và chữ, phát âm và ghi âm, viết và đọc. Dần dần lên các lớp trên cung cấp những qui tắc biểu hiện mối quan hệ chữ – âm – nghĩa hoặc chữ nghĩa trong dạng thức viết của văn bản.
Nguyên tắc kết hợp chính tả có ý thức và chính tả không ý thức: Khi dạy chính tả cần kết hợp cả hai phương pháp dạy chính tả chính tả có ý thức và chính tả không có ý thức. Viết chính tả không có ý thức được áp dụng trong trường hợp võ đoán, loại chính tả không gắn với một quy tắc chính tả nào như chính tả phân biệt phụ âm đầu d/gi, phân biệt phụ âm cuối c/t, n/ng…Trong trường học, cần sử dụng khai thác tối đa phương pháp có ý thức. Muốn vậy , giáo viên cần nắm được các loại lỗi chính tả, nguyên nhân mắc lỗi, các quy tắc chính tả, xây dựng các mẹo chính tả để giúp học sinh ghi nhớ cách viết một cách khái quát, có hệ thống.
Ví dụ: Khi đứng trước nguyên âm i , e , ê , iê
Âm cờ viết là k
Âm gờ viết là gh
Âm ngờ viết là ngh
Ngoài ra, người ta còn dựa vào kiến thức từ vựng – ngữ nghĩa để tìm ra các mẹo chính tả. Chẳng hạn sẽ viết sữa trong trường hợp sữa chỉ sự vật: vú sữa, sữa tươi, uống sữa, sữa mẹ,…; sẽ viết sửa trong trường hợp chỉ hoạt động: sửa soạn, sửa xe, sửa nhà, sửa sang,…
Phươngdạy chính tả chính tả có ý thức vẫn là phương pháp tối ưu nhất. Nó tiết kiệm được thời gian và mang lại kết quả nhanh chóng, chắc chắn. Tuy nhiên, với những trường hợp chính tả không có quy tắc, cần sử dụng phương pháp dạy chính tả không ý thức. Vì vậy khi dạy chính tả cần sử dụng phối hợp cả hai phương pháp này nhằm đạt hiệu quả cao trong dạy chính tả.