Cơ sở nào khẳng định nguyên tắc lịch sử cụ thể là “linh hồn” phương pháp luận của triết học Mác – Lênin? Nêu Những yêu cầu cơ bản của nguyên tắc lịch sử cụ thể.
– Cơ sở lý luận của nguyên tắc lịch sử là toàn bộ nội dung lý luận của phép biện chứng duy vật nên nó được xem như là “linh hồn” phương pháp luận của triết học Mác-Lênin với tính cách là khoa học về mối liên hệ phổ biến và về sự phát triển, tức là một hệ thống các nguyên lý, quy luật, phạm trù nói về mối liên hệ phổ biến và về sự phá triển
xảy ra trong toàn bộ thế giới
– Những yêu cầu cơ bản của nguyên tắc lịch sử-cụ thể:
• Trong hoạt động nhận thức: chủ thể phải tìm hiểu quá trình hình thành, tồn tại và phát triển cụ thể của những sự vật cụ thể trong những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể
• Trong hoạt động thực tiễn, chủ thể phải xây dựng được những đối sách cụ thể, áp dụng cho những sự vật cụ thể đang tồn tại trong những điều kiện, hoàn cảnh, quan hệ cụ thể mà không nên áp dụng những khuôn mẫu chung chung cho bất cự sự vật nào, trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh, quan hệ nào
• Nguyên tắc lịch sử-cụ thể đòi hỏi phải phân tích sự vật cụ thể trong những tình hình cụ thể, nghĩa là : “một hiện tượng nhất định đã xuất hiện trong lịch sử như thế nào, hiện tượng đó đã trải qua những giai đoạn phát triển chủ yếu nào, và đứng trên quan điểm của sự phát triển đó để xem xét hiện nay nó đã trở thành như thế nào”
• Nguyên tắc lịch sử-cụ thể đòi hỏi chúng ta phải bao quát được các sự kiện xảy ra trong nghiên cứu khoa học hay các biến cố xảy ra trong tiến trình lịch sử nhân loại. Tuy nhiên, nó không cho phép chúng ta kết hợp các sự kiện khoa học như những cái ngẫu nhiên thuần tuý của tự nhiên hay mô tả các biến cố lịch sử như những cái vụn vặt đơn lẻ của xã hội; mà nó đòi hỏi chúng ta phải tái hiện chúng, mô ta chúng trên cơ sở vạch ra được cái tất yếu logic, cái chung (quy luật, bản chất) của chúng, chỉ ra được những trật tự nhân quả quy định chúng.
Nguyên tắc này đòi hỏi chúng ta phải xâ dựng được bức tranh khoa học về thế giới, để qua đó chúng ta nhận thức được tính muôn vẻ của tự nhiên, tính phong phú của lịch sử trong sự thống nhất.
• Nguyên tắc lịch sử-cụ thể đã được các lãnh tụ của giai cấp vô sản tận dụng, như Lênin đã có nhận định là cách mạng xã hội chủ nghĩa chỉ có thể thắng lợi ở vài nước, ở khâu yếu nhất của chủ nghĩa tư bản. Ngày nay Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng đang quán triệt và vận dụng sáng tạo nguyên tắc này vào thực tiễn cách mạng mỗi nước để xây dựng quốc gia mình một con đường riêng để đi lên CNXH.