Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã cảm nhận về Đất Nước qua những phương diện:
a. Đất Nước trên bình diện văn hóa, phong tục tập quán: gần gũi bình dị như cái kèo cái cột thành tên, tóc mẹ thì búi sau đầu, như miếng trầu bà ăn, câu chuyện bà kể… truyền thống nông nghiệp lúa nước, truyền thống đánh giặc.
Tham khảo: Soạn bài Đất nước – Nguyễn Khoa Điềm
b. Đất Nước trên bình diện không gian địa lý: gắn bó thân thuộc với mỗi con người Việt Nam như con đường tới trường, dòng sông, nơi ta hò hẹn là Trường Sơn, là biển Đông hùng vĩ , bao la rộng lớn “Nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc/ con cá ngư ông móng nước biển khơi”. Những danh lam thắng cảnh như: núi vọng phu, hòn trống mái, vịnh Hạ Long… Đất Nước là địa bàn cư trú lâu đời của người Việt “Đất là nơi dân mình đoàn tụ”.
c. Đất Nước trên phương diện lịch sử: Nguyễn Khoa Điềm mượn huyền sử Lạc Long Quân và Âu Cơ để nói về nguồn gốc tổ tiên của người Việt “Lạc Long Quân và Âu Cơ/ Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng”. Lịch sử chống nội thù, ngoại xâm “Có ngoại xâm thì đánh ngoại xâm/Có nội thù thì vùng lên đánh bại”