Diễn biến quá trình cải tổ
Đầu năm 1985 Goóc Ba Chốp lên cầm quyền lãnh đạo đảng và nhà nước Liên Xô đã tiến hành công cuộc cải tổ.
- Cải tổ được tiến hành trên các mặt chính trị, xã hội như bầu tổng thống, thực hiện chế độ đa nguyên đa đảng về chính trị, đề cao dân chủ và công khai về mọi mặt.
- Đất nước càng lún sâu vào những khủng hoảng và rối loạn nhiều cuộc bãi công đã diễn ra, nhiều nước cộng hoà đòi li khai, các tệ nạn xã hội đều ra tăng, các thế lực chống đối ráo riết kích động quần chúng. Tất cả đã đặt đất nước Liên Xô trước những khó khăn và thử thách nghiêm trọng, đặc biệt vào đầu thập niên 90.
- Ngày 19/8/1991 một số người lãnh đạo Đảng và nhà nước Xô Viết đã tiến hành cuộc đảo chính nhằm lật đổ Goóc Ba Chốp nhưng bị thất bại.
Hậu quả
- Đảng cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động, chính quyền Xô Viết bị giải thể, 11 nước cộng hoà tuyên bố độc lập.
- Một làn sóng chống Đảng, chống chủ nghĩa xã hội đã dấy lên trong nước.
- 21/12/1991 những người lãnh đạo 11 nước cộng hoà kí hiệp định giải tán liên bang Xô Viết và thành lập cộng đồng các quốc gia độc lập.
- 25/12/1991 tổng thống Goóc Ba Chốp phải tuyên bố từ chức, lá cờ đỏ búa liềm bị hạ xuống đánh dấu sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa và sự tan vỡ của liên bang cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết sau 74 năm tồn tại.