Khái niệm về thừa kế
Thừa kế là một loại quan hệ xã hội, xuất hiện đồng thời với quan hệ sở hữu. Nừu như sở hữu là yếu tố đầu tiên, là tiền đề xã hội quan hệ thừa kế thì đến lượt mình, thừa kế lại là phương tiện để duy trì và củng cố chế độ sở hữu. Như vậy, thừa kế được hiểu là việc chuyển giao tài sản của người chết cho những người còn sống.
Quyền thừa kế là một trong những quyền cơ bản của công dân được pháp luật Nhà nước quy định, nhằm bảo vệ việc thừa kế và điều chỉnh trình tự chuyển giao di sản thừa kế của người chết cho những người còn sống (người thừa kế).
Thừa kế có hai loại: thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật.
Thừa kế theo di chúc
Thừa kế theo di chúc là việc chuyển dịch di sản thừa kế của người chết cho những người còn sống theo sự định đoạt của người có tài sản còn sống. Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm di chuyền tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Di chúc phải được lập thành văn bản hoặc có thể di chúc bằng miệng trong các trường hợp khẩn thiết.
Người lập di chúc có các quyền sau:
– Chỉ định người thừa kế, truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.
– Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.
– Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.
– Giao nghĩa vụ cho người thừa kế trong phạm vi di sản.
– Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.
Người lập di chúc phải là người minh mẫn, sáng suốt trong khi lạp di chúc, không bị lừa rối, đe doạ hoặc cưỡng ép và không trái pháp luật.
Thừa kế theo pháp luật
Là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định, thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp sau:
– Di sản không có di chúc
– Di chúc không hợp pháp
– Những người thừa kế theo di chúc đều chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm mở thừa kế.
– Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối quyền hưởng di sản.