SOẠN BÀI QUAN HỆ TỪ
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN.
1. Thế nào là quan hệ từ?
a) Tìm quan hệ từ trong các câu sau:
(1) Đồ chơi của chúng tôi chẳng có nhiều.
(Khánh Hoài)
(2) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.
(Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
(3) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
(Tô Hoài)
(4) Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình. Nhưng hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.
(Lí Lan)
Gợi ý: Quan hệ từ là những từ dùng để biểu thị quan hệ giữa các bộ phận của câu hay giữa câu với câu trong đoạn văn. Các quan hệ từ: của, như, bởi…và… nên, nhưng.
b) Các quan hệ từ trên biểu thị những quan hệ gì?
Gợi ý:
– Của biểu thị quan hệ sở hữu giữa đồ chơi và chúng tôi;
– Như biểu thị quan hệ so sánh giữa người và hoa;
– Cặp quan hệ từ bởi … nên biểu thị quan hệ nguyên nhân (ăn uống điều độ, làm việc có chừng mực)
– kết quả (chóng lớn lắm); và biểu thị quan hệ liên hợp.
– Nhưng biểu thị quan hệ đối nghịch giữa Mẹ thường…và hôm nay…
2. Sử dụng quan hệ từ
a) Trong các trường hợp dưới đây, trường hợp nào có thể bỏ quan hệ từ, trường hợp nào không thể bỏ?
(1) Khuôn mặt của cô gái
(2) Lòng tin của nhân dân
(3) Cái tủ bằng gỗ mà anh vừa mới mua
(4) Nó đến trường bằng xe đạp
(5) Giỏi về toán
(6) Viết một bài văn về phong cảnh Hồ Tây
(7) Làm việc ở nhà
(8) Quyển sách đặt ở trên bàn
Gợi ý:
Các trường hợp không bắt buộc phải có quan hệ từ là: (1), (3), (5), (8).
b) Tìm các quan hệ từ cùng cặp với những quan hệ từ sau đây và chỉ ra ý nghĩa quan hệ của mỗi cặp. Đặt câu với mỗi cặp quan hệ từ ấy.
– Nếu …
– Vì …
– Tuy …
– Hễ …
– Sở dĩ …
Gợi ý: Đọc các câu dưới đây và tự xác định cặp quan hệ từ:
– Nếu thời tiết đẹp thì chúng tôi sẽ thăm rừng Cúc Phương vào chủ nhật này. (quan hệ điều kiện – kết quả)
– Vì trời mưa nên đường lầy lội. (quan hệ nguyên nhân – kết quả)
– Tuy bị hỏng cả hai mắt nhưng anh ấy vẫn sống rất lạc quan. (quan hệ nhượng bộ)
– Hễ bạn Việt đến thì mẹ gọi con dậy nhé. (quan hệ điều kiện – kết quả)
– Người sở dĩ khác loài cầm thú, vì lòng nhân trời phú cho ta. (Phan Bội Châu) (quan hệ nguyên nhân)