Quang Dũng (1921-1988) người làng Phượng Trì, Đan Phượng, Hà Tây, nhưng Quang Dũng chủ yếu sống ở Hà Nội. Quang Dũng một nghệ sĩ đa tài: thơ ca, nhạc, họa nhưng thành công hơn cả vẫn là thơ ca. Ông là một trong số những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca hiện đại Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám.
Bài thơ Tây Tiến được sáng tác khi nhà thơ Quang Dũng đã rời xa đơn vị Tây Tiến của mình một thời gian “Đoàn quân Tây Tiến sau một thòi gian hoạt động ở Lào trờ về thành lập trung đoàn 52. Đại đội trưởng Quang Dũng ở đó đến cuối 1948 rồi được chuyến sang đơn vị khác. Rời xa đơn vị cũ chưa bao lâu, ngồi ở Phù Lưu Chanh, anh viết bài thơ Tây Tiến, (Lời kể của Trần Lê Văn – bạn thân của Quang Dũng). Như vậy, bài thơ được viết qua hoài niêm với tâm trạng nhớ da diết, chơi vơi.
Đơn vị Tây Tiến thành lập năm 1947 có mục đích phối hợp với bộ đội Lào để bảo vệ biên giới Lào – Việt, đánh tiêu hao địch ở Thượng Lào để hỗ trợ cuộc kháng chiến ở những vùng rừng núi khác trên đất Lào. Địa bàn hoạt động của đoàn quân Tây Tiến khá rộng bao gồm vùng rừng núi Tây Bắc Việt Nam và Thượng Lào; từ Châu Mai, Châu Mộc sang Sầm Nưa rồi vòng về miền tây Thanh Hóa. Những nơi này ngày ấy còn rất hoang vu và hiểm trở, núi cao, sông sâu, rừng có nhiều thú dữ. Người lính Tây Tiến hầu hết là thanh niên Thủ đô, gồm nhiều tầng lớp khác nhau, trong đó có cả học sinh, sinh viên. Sinh hoạt của người lính Tây Tiến vô cùng gian khổ: hành quân gian nan, đói rét bệnh tật, ốm đau không có thuốc men nên chết vì sốt rét nhiều hơn là vì súng đạn và khi chết không đủ manh chiếu để liệm. Mặc dù vậy, người lính Tây Tiến vẫn sống rất lạc quan và chiến đấu dũng cảm – vượt lên mọi thử thách khốc liệt của chiến tranh, họ vần giữ được cái cốt cách hào hoa, thanh lịch, lãng mạn hào hùng.
Tác phẩm tiêu biểu:
Các tập thơ Bài Thơ Sông Hồng (1956), Rừng Biển Quê Hương (1957), Mây Đầu Ô (1986); truyện ngắn Mùa Hoa Gạo (1950); hồi ký Làng Đồi Đánh Giặc (1976)… Thơ Quang Dũng nằm giữa biên giới của thật và mơ, như khói như mây mờ mờ ảo ảo, như tiếng vọng từ chân trời nào xa vắng…
Các bài thơ nổi tiếng
Bài thơ Bố Hạ qua bút tích nhà thơ
Tây Tiến
Đôi mắt người Sơn Tây
Đôi bờ
Quán bên đường
Lính râu ria
Tác phẩm đã xuất bản
Mùa hoa gạo (1950)
Bài thơ sông Hồng (1956)
Đường lên châu Thuận (1964)
Làng Đồi đánh giặc (1976)
Mây đầu ô (1986)
Quang Dũng – Tác phẩm chọn lọc (1988)