Truyện cổ tích Việt Nam
TAM VÀ TỨ
Ngày xửa ngày xưa, ở một làng kia có người tên là Tam vốn nghề bưng trống. Mỗi một khi làm xong một lượng hàng đủ cả trống con cùng trống lớn thì ông lại vác chúng đi khắp những vùng ở lân cận khác để bán. Khi đã bán hết thì ông trở về nhà và làm thêm chuyến hàng khác.
Một ngày nọ khi ông lại gánh hàng của mình đi một nơi khá xa để bán. Khi trèo lên đèo thì ông trông thấy có một người đang ngồi ẩn ở dưới bóng của cây đa. Bởi vì thấy người có chút mệt cùng nóng nên ông liền dừng lại và nghỉ chân ở nơi này luôn.
Khi nói chuyện cùng nhau, họ hỏi tên và tuổi cũng như ngành nghề của nhau. Và người làm hàng trống cũng biết được người kia tên là Tứ vốn làm nghề buôn mặt nhưng lại đang hết vốn, ý định đi tìm chỗ nào đó làm thuê kiếm tiền nuôi miệng.
Nghe vậy thì Tam cũng thương xót cho cảnh ngộ ấy của Tứ, vì vậy không ngần ngại mở gói cơm của mình ra mời Tứ ngồi cùng mình ăn cơm. Sau đó còn nói với Tứ rằng:
Bây giờ thì anh hãy giúp tôi gánh hàng đi một đoạn từ nơi này cho đến khi anh quyết định rẽ đường khác. Và tôi sẽ trả cho anh tiền công.
Vì vậy mà cả hai bắt đầu đi xuống núi. Khi đi được một thôi đường thì họ lại thấy rất khát nước, sau đó thì cả hai cùng nhau dừng lại ở một giếng thơi ngay bên vệ đường.
Thấy giếng có vẻ sâu, bên thành lại mọc đầy rêu, cũng không biết cách nào mà múc được nước lên, Tứ bèn bảo Tam rằng:
Bây giờ chỉ có cách này chúng ta mới có thể uống nước được. Tôi sẽ buộc một sợi dây vào trên người, còn ông hãy nắm chặt đầu kia của dây, tôi sẽ bám vào nơi thành giếng để trèo xuống. Khi tôi uống nước xong thì ông sẽ kéo tôi lên. Sau đó thì ông sẽ làm như thế để xuống đó uống nước.
Họ liền làm như những lời đã cùng bàn với nhau. Tuy nhiên khi đến lúc Tam xuống giếng thì Tứ lại để mặc cho Tam ở lại dưới đáy của giếng, còn mình thì thong dong gánh theo hàng trống của Tam mà một mạch bỏ đi.
Tam khàn giọng gọi mãi cũng không thấy Tứ đâu, khi đó mới biết mình bị người ta lừa, đành đứng nơi đáy giếng để kêu cứu. Nhưng không may mắn cho Tam, đoạn đường này rất vắng vẻ, dù cho có kêu khàn cả cổ thì cũng không có lấy một tiếng người trả lời. Tận cho đến khi trời về chiều tối, Tam mới may mắn gặp được vài người khách đang bộ hành ngang qua đấy, nhờ họ mà Tam mới được kéo lên từ dưới đáy giếng.
Lên đến nơi, một mặt thì Tam xót của, mặt kia lại rất giận kẻ bội nghĩa, Tam thất thể đi mãi cho đến chiều thì lạc vào trong một ngôi chùa. Ông bèn gọi người làm thủ hộ nơi đó rồi nài nỉ để xin mình có thể được vào trong nghỉ ngơi một đêm.
Nhưng người thủ hộ lại nói với Tam rằng:
Nơi đây là nơi ở của bốn con quỷ “quàn tài” rất dữ. Thường thì cứ tầm canh ba chúng sẽ hiện ra. Nếu là người quen mới không sao, nhưng nếu thấy kẻ lạ chúng nó lập tức bóp cổ cho chết ngay. Thôi, ông cố mà đi nơi khác để mà trú, chứ đừng có lân la ở nơi đây kẻo tác mà uổng mạng đấy!
Nhưng bấy giờ thì Tam đã mỏi hết cả đầu gối rồi, mắt cũng đã ríu lại, vì vậy mới nói với thủ hộ rằng:
Bạch thầy à, thầy làm ơn để tôi ẩn nấp chỗ nào kín đáo một chút, để cho tôi ngủ nhờ tối nay, chứ tôi bây giờ thực không cách nào mà đi thêm được nữa.
Thấy ông kiên trì, người thủ hộ đành chỉ cho ông một cái cửa hang mà nói:
Nơi đó chính là hang của bốn con quỷ kia hay đi lại, cạnh bên cửa hang ấy có một nơi khá kín để có thể ẩn nấp được, thôi thì ông cứ vào đó ngủ, may thì thoát được. Ngoài nơi đó ra thì quả thực không còn một nơi nào là kín đáo hết.
Nghe vậy Tam cũng đành chui vào nơi mà thủ hộ đã chỉ cho mình, sau đó đặt người xuống và làm một giấc. Khi đến canh ba thì Tam bỗng nhiên tỉnh lại thì đã thấy bốn con quỷ mà thủ hộ nói vừa mới đi đâu đó trở về. Nhưng chúng nó không vào hàng ngay mà đứng lại ngay nơi cửa hang để trò chuyện cùng nhau.
Rồi con quỷ đầu tiên nói:
Ở phía sau nơi chùa này, đi mười bước theo phía bên trái thì có chôn ở đó sáu chĩnh bạc.
Con quỷ thứ hai liền tiếp lời:
Ở phía sau nơi chùa này, đi mười bước theo phía bên phải thì lại chôn ở đó sáu chĩnh vàng.
Con quỷ thứ ba lại nói:
Còn tôi đây, tôi lại biết có chỗ giấu viên ngọc rất quý, người bắt được viên ngọc đó có thể khiến chúng ta liền chết ngay tại chỗ!
Nghe vậy con quỷ thứ tư mới hỏi:
Viên ngọc ấy ở đâu?
Ngay bên cạnh chỗ cửa hang đây.
Nghe lỏm được cuộc trò chuyện của bốn con quỷ kia, Tam cũng nhớ lại khi trốn vào nơi này ngủ đúng là có nhìn thấy ở ngay nơi cạnh chỗ nằm của mình hình như có một viên trong trong sáng sáng. Vậy là ông lập tức chồm dậy, với tay lấy viên ngọc.
Trong lúc bốn con quỷ kia chưa kịp đi thì Tam vung tay lên ném viên ngọc vào nơi giữa chỗ bọn chúng đứng, khiến cho cả đám quỷ kia đều chết thằng cẳng.
Khi trời sáng, Tam rời khỏi nơi nằm của mình rồi đi tìm người thủ hộ và cảm ơn người. Sau đó ông liền trở về nhà, gọi thêm người nhành mình rồi tìm đến ngôi chùa, theo lời chỉ dẫn của mấy con quỷ mà ông nghe được đi tìm và đào lấy những chĩnh vàng chĩnh bạc kia. Từ ngày đó thì Tam trở thành người giàu có, sống sung sướng.
Nói về Tứ, từ sau khi đã cướp đi gánh trống kia của Tam thì liền đi đến một nơi rất xa để có thể bán trống. Khi chiều tối thì hắn ghé vào một quán trọ để xin được nghỉ trọ. Nhưng chủ quán lại nói với hắn rằng:
Nơi này khi về khuya sẽ có một đám quỷ hiện thân và làm hại những khách lạ. Ông nên cố gắng đi xa một chút thì mới thoát khỏi việc làm mồi của chúng.
Nghe ông chủ quán nói vậy thì Tứ sợ lắm, tuy nhiên thì bây giờ có tìm đến chỗ làng xóm cũng muộn lắm rồi, hắn không còn cách nào khác đành xin người chủ quán có thể chỉ cho mình một nơi nào kín đáo mong ẩn nấp thoát khỏi lũ quỷ kia.
Chủ quán đành chỉ cho hắn một hang khá kín. Tứ kiền để gánh trống lại ở cửa hàng và chui vào bên trong nằm ngủ.
Khi trời đã về khuya, quả nhiên có một đám quỷ kéo nhau đến nơi cửa hang. Đến nơi chúng lại vô tình giẫm phải mặt trống và phát ra những tiếng kêu “thùng thùng” rất lớn. Vì giật mình và kinh sợ nên đám quỷ kia cứ một mình lại tự tản ra mà chạy và trốn vào những xó khác nhau.
Có một con quỷ trong đám đó chạy vào trong hang nơi Tứ nằm, đúng lúc hắn vẫn đang mê mệt. Vậy là con quỷ tiện tay bóp cổ khiến hắn chết tươi.