Hình phạt là biện pháp cưỡng chế được áp dụng theo một trình tự riêng biệt. Hình phạt trong luật hình sự luôn là một hệ thống bao gồm nhiều loại hình phạt khác nhau. Do vậy, hệ thống hình phạt là một chỉnh thể bao gồm những hình phạt được quy định trong luật hình sự, có phương thức liên kết với nhau theo một trật tự nhất định, do tính chất nghiêm khắc của từng hình thức hình phạt quy định.
Hệ thống hình phạt bao gồm hình phạt chính và hình phạt phụ:
– Hình phạt chính: là hình phạt được tuyên một cách độc lập không phụ thuộc vào hình phạt khác. Mỗi tội phạm chỉ có thể được tuyên một hình phạt chính. Hình phạt chính có tính nghiêm khắc cao hơn hình phạt bổ sung, nó chứa đựng mọi thuộc tính của hình phạt. Hình phạt chính bao gồm cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, tù trung thân, tử hình.
– Hình phạt bổ sung là hình phạt không được tuyên một cách độc lập mà chỉ có thể kèm theo hình phạt chính phù hợp với đặc điểm một số tội phạm và nhân thân người phạm tội. Hình phạt bổ sung có tác động hỗ trợ, tăng cường hiệu quả của hình phạt chính, hạn chế đến loại trừ nguyên nhân điều kiện phạm tội, giải quyết tội phạm một cách triệt để. Hình phạt bổ sung bao gồm: cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm những nghề nhất định, cấm cư trú, quản chế tước một số quyền công dân, tước danh hiệu quân nhân, tịch thu tài sản, phạt tiền (khi không là hình phạt chính).