Nhà Lý khi mới thành lập, vua quan rất chăm lo đến sự phát triển đất nước, đời sống nhân dân. Vì vậy, nhân dân hăng hái tham gia sản xuất và đạt nhiều thành tựu rực rỡ, nhưng đến cuối thế kỷ XII, nhà Lý đã đi xuống đến mức trầm trọng.
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ
– Cuối TK XII, nhà Lý suy yếu, chính quyền không chăm lo đến đời sống nhân dân , quan lại nhà Lý ăn chơi sa đọa,
– Kinh tế khủng hoảng, mất mùa, dân li tán.
– Một số thế lực phong kiến địa phương nổi dậy, Nhà Lí phải dựa vào thế lực của Nhà Trần để chống lại các lực lượng nổi loạn.
– 12/1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. Nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
-Bộ máy nhà nước
Đặt tên một số cơ quan: quốc sử viện, thái y viện và một số chức quan: hà đê sứ, khuyết nông sứ, đồn điền sứ.
3. Pháp luật thời Trần
Ban hành bộ luật mới: Quốc Triều Hình luật: xác định lại những điều ban hành dưới thời Lý và có bổ sung, xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản,quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
– Đặt cơ quan Thẩm Hình Viện để xử kiện.
II. NHÀ TRẦN XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
1. Nhà Trần xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng.
– Quân đội: Gồm cấm quân và quân ở các lộ. Ngoài ra còn có quân của các vương hầu.
- Quân đội được tuyển theo chính sách: Ngụ binh ư nông
- Chủ trương: Quân lính cốt tinh nhuệ ,không cốt đông.
- Xây dựng tinh thần đoàn kết.
- Học tập binh pháp và luyện tập võ nghệ…
– Quốc phòng:
- Cử các tướng giỏi đóng giữ các vị trí hiểm yếu, nhất là biên giới phía bắc.
- Vua Trần thường đi tuần tra việc phòng bị.
2. Phục hồi và phát triển kinh tế.
Nông nghiệp:
– Chú trọng khai hoang mở rộng diện tích canh tác, đắp đê, đào sông, nạo vét kênh mương.
– Đặt các chức quan Hà đê sứ để trông coi, đôn thúc việc đắp đê.
– Nông dân được nhà nước quan tâm tích cực cày cấy. Nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển.
Thủ công nghiệp:
– Lập nhiều xưởng thủ công nhà nước chuyên sản xuất đồ gốm,dệt và chế tạo vũ khí.
– Thủ công trong nhân dân có nhiều nghành như đúc đồng, làm giấy, khắc ván in.
Thương nghiệp:
– Chợ mọc nhiều ở làng xã,Thăng Long có 61 phố phường.
– Buôn bán với nước ngoài rất phát triển: mở nhiều cửa biển: Hội thống, Hội triều,Vân đồn …
Những kiến thức cần nhớ bài Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
Kiến thức:
- Nguyên nhân nhà Lý sụp đổ và nhà Trần thành lập.
- Việc nhà Trần thành lập đã góp phần củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền vững mạnh thông qua việc sửa đổi pháp luật thời Lý.
- Thế kỉ XIII.nhà Trần đã thực hiện nhiều biện pháp tích cực để xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng,phục hồi và phát triển kinh tế.Do đó quân đội và quốc phòng của Đại Việt thời đó hùng mạnh ,kinh tế phát triển.
Kỹ năng: Đánh giá các thành tựu xây dựng nhà nước pháp luật thời Trần.
Tư tưởng:
- Tự hào về lịch sử dân tộc, ý thức tự lập, tự cường của ông cha ta thời Trần.
- Bồi dưỡng lòng yêu nước ,tự hào dân tộc đối với công cuộc xây dựng ,củng cố và phát triển đất nước dưới triều Trần.