1 PHƯƠNG PHÁP CHUYÊN GIA:
-Là phương pháp thăm dò ý kiến cuả các nhà chuyên môn không có trách nhiệm trực tiếp đối với công tác dự báo, nhưng có năng lực chuyên môn, đáp ứng được yêu cầu của công tác dự báo.
-Phương pháp chuyên gia được thực hiện qua 5 bước:
- 1-Chuẩn bị các nội dung và công việc
- 2- Chọn và tập hợp chuyên gia
- 3-Tổ chức các nhóm chuyên gia
- 4- Tổ chức lấy ý kiến chuyên gia
- 5-Xử lý ý kiến chuyên gia và phân tích kết quả trưng cầu ý kiến.
2- PHƯƠNG PHÁP DELPHI
-Là phương pháp dự báo nổi tiếng do hai nhà khoa học Mỹ Helmer và Hordon đề xướng, lấy tên thành phố cổ Hy Lạp, nơi xưa kia có những nhà hiền triết, chiêm tinh hay tin đoán tương lai.
-Nội dung cơ bản của phương pháp Delphi:
Trưng cầu ý kiến Tổng hợp xử lý thông tin Thông báo kết quả
Lập lại
3. PHƯƠNG PHÁP MÔ HÌNH TÓAN (PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHỈNH TÓAN HỌC)
Phương pháp mô hình tóan là việc đưa các sự vật có liên quan định tính với nhau vào quan hệ biến lượng, qua đó xác định hàm phản ánh cần thiết.
+Một số mô hình hồi quy tương quan:
1. Phương trình đường thẳng: Thường được sử dụng khi các đại lượng có mức tăng (giảm) tuyệt đối xấp xỉ nhau:
Yt = a0 + a1t
2. Phương trình hàm mũ: Thường được sử dụng khi các tốc độ phát triển xấp xỉ nhau:
Yt = A0.a1t
Trong đó: Yt: Trị số của hàm tại một giá trị xác định.
T: Thứ tự thời gian trong dãy số.
A0- a1: các tham số quy định vị trí đường biểu diễn.
Các tham số a0 và a1 được xác định bằng phương pháp bình phương nhỏ nhất:
a1 = n åty – åtåy ; a0 = åy – a1åt
n åty – (åt )2 n
+Về ý nghĩa của a0 – Xác định mức độ điều chỉnh;
A1 – Xác định mức độ tăng lên theo thời gian của chỉ tiêu phân tích.
Lưu ý: Qua thực tế ví dụ trên, trong trường hợp các số chỉ tiêu phân tích (số n) lẻ, chúng ta có thể tính a0 và A1 đơn giản hơn bằng cách chọn mốc thời gian (t) nằm giữa các năm = o; khi đó ta có åt = 0, và khi ấy:
a1 = åty ; a0 = åy = y
åt2 n
4. PHƯƠNG PHÁP NGỌAI SUY:
Ngọai suy là sự suy đóan các mức độ tương lai dựa trên sự biểu hiện ra bên ngòai của sự vận động hiện tượng. Cụ thể là dự báo các mức độ ngòai phạm vi của dãy số biến động theo thời gian đã biết.
+ Một số phương pháp ngọai suy:
Thường sử dụng 2 phương pháp sau:
1. Chỉ tiêu tăng, giảm tuyệt đối bình quân:
Phương pháp này dựa trên cơ sở các mức độ biến động của dãy số trong quá khứ cũng như trong tương lai tăng, giảm tuyệt đối gần đều đặn như nhau:
yn+t = yn = Dbq .1
Trong đó:
yn+1: mức độ của kỳ dự báo;
yn : mức độ cuối trong dãy số biến động theo thời gian;
Dbq :Lượng tăng giảm tuyệt đối bình quân trong dãy số biến động theo thời gian; cụ thể:
Dbq = å(yi – yi .1) = (yn –y0)/n. Trong đó i = 1.2…..n
n
T: thứ tự thời gian dự báo.
2. Chỉ tiêu tốc độ phát triển bình quân:
Phương pháp này dựa trên cơ sở nhận định các mức độ trong dãy số biến động theo thời gian có tốc độ phát triển tương đối đều đặn:
yn+e = yn.te
Trong đó:
yn: mức độ cuối cùng trong dãy số biến động theo thời gian;
e : thứ tự thời gian dự báo;
t: tốc độ phát triển bình quân trrong dãy số biến động theo thời gian: t= tly/y………(sử dụng phương pháp loga hóa ta có lgt =(l/n)………….