Cầu thị trường về hàng hóa và dịch vụ: Khái niệm, phân loại, các nhân tố xác định cầu, độ co dãn của cầu. Phương pháp ước lượng cầu:
Khái niệm:
Cầu là số lượng hàng hoá hay dịch vụ mà người mua có khả năng mua và sẵn sàng mua ở các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định. Như vậy, khi đề cập tới cầu phải chú ý rằng đó chính là các nhu cầu có khả năng thanh toán hay nói cách khác khách hàng có khả năng mua và sẵn sàng mua hàng hoá hoặc dịch vụ đó để thoả mãn nhu cầu. . Nó chỉ số lượng hàng hoá hoặc dịch vụ mà người tiêu dùng muốn có ở mức giá hiện hành
Các yếu tố ảnh hưởng đến cầu:
Cầu về hàng hoá và dịch vụ này không những phụ thuộc vào giá cả của chính bản thân hàng hoá đó mà còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như: Thu nhập của người tiêu dùng, giá cả của các loại hàng hoá liên quan, các kỳ vọng, thị hiếu. Như vậy, có thể biểu diễn hàm cầu dưới dạng toán học như sau:
Độ co giãn của cầu:
Hệ số co giãn là sự thay đổi tương đối của biến số phụ thuộc với sự thay đổi tương đối của biến độc lập trong điều kiện các yếu tố khác không đổi.
Độ co dãn bằng 0, tức sự biến động của giá cả không làm thay đổi nhu cầu.
Độ co dãn bằng vô cùng, tức hoàn toàn co dãn. Chỉ một sự thay đổi nhỏ của giá cả làm cho nhu cầu thay đổi vô cùng lớn.
Độ co dãn bằng 1, tức nhu cầu biến động cùng tỷ lệ của giá cả.
+ Hệ số co giãn theo thu nhập: thay P bằng Y theo công thức trên.
Độ co dãn nhỏ hơn 1, tức nhu cầu biến đổi chậm hơn sự biến động của thu nhập ( trường hợp hàng hoá là nhu yếu phẩm)
Độ co dãn lớn hơn 1, tức nhu cầu biến động nhanh hơn thu nhập (đối với hàng hoá cao cấp, xa xỉ).
Độ co giãn âm, khi thu nhập tăng nhu cầu về nó giảm(đối với hàng hóa thứ cấp)
Các phương pháp ước lượng cầu:
– Phương pháp xác định trực tiếp:
Là phương pháp điều tra tiêu dùng, thăm dò thị trường. Được thực hiện theo 3 cách:
+ Hỏi trực tiếp người tiêu dùng xem họ sẽ mua bao nhiêu hàng hoá theo các mức giá khác nhau.
+ Tổ chức hội nghị khách hàng,hội thảo, phỏng vấn,…
+ Phát phiếu điều tra theo mục tiêu định trước và được thực hiện bởi các nhân viên điều tra chuyên môn.
Các điểm cần chú ý:
+ Việc điều tra phải được tiến hành trên mẫu ngẫu nhiên có tính đại diện cao.
+ Cần thiết kế hệ thống câu hỏi phù hợp.
+ Cần loại trừ các sai lệch trong câu trả lời của khách hàng: Tâm lý, Khả năng của khách hàng,…
+ Khách hàng phải được cung cấp thông tin đầy đủ.
+ Tăng cường trách nhiệm của người trả lời.
– Ước lượng bằng phương pháp hồi quy:
+ Ước lượng hàm cầu được thực hiện trên cơ sở các số liệu thống kê về lượng bán hàng. Số liệu phù hợp khi hàm cầu ổn định, hàm cung biến đổi. Vì vậy cần định dạng trước khi ước lượng.
+ Quy tắc định dạng: Hệ gồm M phương trình, một phương trình là định dạng được khi và chỉ khi có ít nhất một định thức con cấp ( M-1) khác không được xây dựng từ hệ số của các biến ( nội sinh và ngoại sinh) không có mặt trong phương trình nhưng chứa trong các phương trình khác của hệ.
+ Hàm cầu và cung có dạng:
