Về vấn đề tìm đặc sắc văn hóa dân tộc, có thể hiểu vốn văn hóa dân tộc hay bản sắc văn hóa dân tộc là hiện tượng kết tinh, là thành quả tổng hợp của một quá trình sáng tạo, tiếp xúc văn hóa, nhào trộn cái vốn có, riêng có của dân tộc, với những cái tiếp thu từ bên ngoài. Khái niệm bản sắc văn hóa là sự tổng hòa của nhiều yếu tố, trong đó lối sống, quan hiệm sống, tính cộng đồng là yếu tố then chốt; mà lối sống, quan niệm sống ấy cũng lại là một hệ thống, kết quả sự tổng hòa của muôn vàn yếu tố nhỏ hơn.
Người Việt Nam có nền văn hóa riêng. Giao tiếp ứng xử hợp tình, hợp lý áo quần, trang sức, món ăn đều không chuộng sự cầu kì. Tất cả đều hướng vào cái đẹp dịu dàng thanh lịch, duyên dáng và có quy mô vừa phải, chiếc áo dài rất được phụ nữ Việt Nam ưa chuộng có vẻ đẹp nền nã, dịu dàng, thướt tha, nhiều câu ca dao, tục ngữ khi nói về kinh nghiệm sống, ứng xử rất đề cao sự hợp lý hợp tình: khéo ăn thì no khéo co thì ấm, ở sao cho vừa lòng người ở rộng người cười, ở hẹp người chê, lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
Tính cộng đồng, tính đoàn kết của dân tộc cũng là một điểm tốt tuy nhiên, cũng từ đó dễ sinh ra tính ỷ lại, đố kị, hẹp hòi, thà “ xấu đều còn hơn tốt lỏi” trải qua hàng ngàn năm nô lệ giặc tàu, hàng trăm năm nô lệ giặc tây nhưng bản chất dân tộc vẫn giữ được một nét riêng không bị “ đồng hòa” không tiếp nhận những ảnh hưởng bên ngoài, những ảnh hưởng lan đến từ các nền văn minh, văn hóa lớn, vừa đủ khả năng tiếp thu trên cơ sở gạn lọc và thu giữ.
Tư duy văn hóa Việt Nam thiên về tổng hợp, biện chứng, nặng nề về cảm tính hơn lý tính dẫn đến khoa học chậm phát triển, chú ý nhiều hơn đến hình thức, văn hóa Việt Nam xa lạ với sự cực đoan, không chấp nhận sự cực đoan, và riêng việc không chấp nhận điều đó đã thể hiện một bản lĩnh đáng trân trọng. Tuy nhiên, cũng do bản chất cực đoan ấy đã dẫn đến việc, không tiếp nhận các luồng văn minh từ bên ngoài, dẫn đến khoa học chậm phát triển, đây cũng chính là mặt mạnh và điểm yếu của bản sắc văn hóa Việt Nam.
Tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc, hiểu rõ mặt mạnh, mặt yếu của nó rất có ý nghĩa đối với việc xây dựng một chiến lược phát triển mới cho đất nước, trên tinh thần làm sao phát huy được tối đa mặt mạnh vốn có, khắc phục được những được nhược điểm dần dần thành cố hữu để tự đi lên. Tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc dĩ nhiên cũng gắn liền với việc quảng bá cái hay. Cái đẹp của dân tộc để “góp mặt” cùng năm châu, thúc đẩy sự giao lưu lành mạnh, có lợi chung cho công việc xây dung một thế giới hòa bình, ổn định và phát triển, nghiên cứu về bản sắc văn hóa dân tộc, chúng ta cảm nhận được những điều gợi mở quý báo đó với tiền đồ phát triển của dân tộc.