Thời nguyên thuỷ trên đất nước ta trải qua giai đoạn: người tối cổ, người tinh khôn (giai đoạn đầu và giai đoạn phát triển). Ở mỗi giai đoạn đều được đánh dấu bởi việc chế tác công cụ sản xuất của người nguyên thuỷ. Ngoài việc chế tác công cụ đẻ nâng cao đời sống vật chất, người nguyên thuỷ còn chú ý đến đời sống tinh thần. Ở thời Bắc Sơn, Hoà Bình, Hạ Long đời sống tinh thần vật chất của họ như thế nào. Chúng ta tìm hiểu bài học hôm nay.
1. Đời sống vật chất:
– Người nguyên thuỷ luôn tìm cách cải tiến công cụ lao động,
– Công cụ chủ yếu bằng đá:
- Sơn Vi: rìu bằng hòn cuội được ghè đẽo thô sơ.
- Hoà Bình – Bắc Sơn: Họ biết mài, chế tác nhiều loại công cụ khác nhau như: rìu mài vát một bên, có chuôi tra cán, chày; ngoài ra họ còn dùng tre, gỗ, xương, sừng đặc biệt là biết làm đồ gốm => Dấu hiệu của thời kì đồ đá mới.
– Họ còn biết trồng trọt như rau, đậu, bầu bí…biết chăn nuôi chó, lợn… => Con người tự tạo ra lương thực, thức ăn cần thiết, cuộc sống ổn định hơn, ít phụ thuộc vào thiên nhiên.
– Họ sống chủ yếu ở hang động, mái đá, làm túp lều lợp cỏ cây
– Sống trong hang động, mái đá, túp lều lợp bằng lá cây.
– Cuộc sống ổn định hơn.
2. Tổ chức xã hội:
– Người nguyên thuỷ sống thành từng nhóm ở vùng thuận tiện, định cư lâu dài ở một nơi.
– Quan hệ xã hội được hình thành, đó là quan hệ huyết thống (cùng chung một dòng máu, có họ hàng với nhau); tôn người mẹ lớn tuổi nhất làm chủ => gọi là chế độ thị tộc mẫu hệ là xã hội có tổ chức đầu tiên.
3. Đời sống tinh thần của người nguyên thủy thời Hòa Bình – Bắc Sơn- Hạ Long:
– Họ biết làm đồ trang sức: vỏ ốc được xuyên lỗ, vòng tay, khuyên tai bằng đá, chuỗi hạt bằng đất nung. => Cuộc sống vật chất của con người ngày càng ổn định, cuộc sống tinh thần phong phú hơn, họ có nhu cầu làm đẹp.
– Họ đã có khiếu thẩm mĩ, biết vẽ trên hang đá, những hình mô tả cuộc sống tinh thần.
– Người chết được chôn cất, và chôn theo các công cụ, xã hội đã phân biệt giàu nghèo. => Họ có quan niệm tín ngưỡng.
– Cuộc sống ổn định hơn và phát triển khá cao về mọi mặt .
– Đây là 1 bức điêu khắc cổ trên vách đá, khắc 1 con thú và 3 mặt người. Trong tranh chỉ có phần khắc 3 mặt người, 2 mặt nhìn thẳng, 1 mặt nhìn nghiêng.
– Cả 3 mặt đều có sừng. những hình mặt người có sừng này cho phép suy đoán rằng người thời đó có tín ngưỡng vật tổ.
– Nghệ thuật thể hiện đơn sơ…sinh động, thú vị
4. Củng cố luyện tập:
Bài tập: Những điểm mới trong đời sống vật chất, xã hội và tinh thần của người nguyên thuỷ thời kỳ Hoà Bình, Bắc Sơn, Hạ Long?
- Công cụ đá, rìu, ghè đẽo.
- Công cụ rìu mài, đá, bôn chày, tre, gỗ, sừng, xương, gốm.
- Biết chăn nuôi, trồng trọt.
- Quan hệ xã hội thị tộc.
- Biết làm đồ trang sức.
Đáp án: 1-S, 2-Đ, 3-Đ, 4-S, 5-Đ.