Thế nào là công ty cổ phần và thị trường chứng khoán? Vai trò của chúng trong nền kinh tế hàng hóa?
Công ty cổ phần ra đời do lực lượng sản xuất phát triển mạnh mẽ, đó là hình thức tập trung vốn để mở rộng sản xuất, giành lợi thế trong cạnh tranh.
– Công ty cổ phần là loại xí nghiệp lớn mà tư bản của nó được hình thành từ sự liên kết nhiều tư bản cá biệt và tiết kiệm của các cá nhân bằng việc mua cổ phiếu.
+ Cổ phiếu là một thứ chứng khoán có giá ghi nhận quyền sở hữu và quyền hưởng một phần thu nhập của công ty dưới hình thức lợi tức cổ phần. Lợi tức cổ phần phụ thuộc mức doanh lợi của công ty cổ phần. Cổ phiếu mất giá trị khi công ty bị phá sản.
+ Cổ đông là những người mua cổ phiếu. Cổ đông được tham gia đại hội cổ đông, bầu cử ban quản trị và thông qua các quyết định của công ty.
Trong chủ nghĩa tư bản, chỉ cần nắm được một số cổ phiếu đáng kể là đã khống chế, thao túng cả công ty.
+ Trái khoán là hình thức vay tiền do công ty phát hành. Người mua trái khoán hưởng lợi tức cố định và được hoàn trả.
– Thị trường theo nghĩa thông thường là tổng hợp các điều kiện thực hiện hàng hóa; là tổng hợp các mối quan hệ lưu thông hàng hóa và lưu thông tiền tệ.
Thị trường chứng khoán hình thành trong nền kinh tế thị trường hay trong nền kinh tế hàng hóa đã phát triển cao. Thị trường chứng khoán là nơi giao dịch mua bán các loại chứng khoán (cổ phiếu, trái khoán, kỳ phiếu, văn tự cầm cố và công trái).
Thị trường chứng khoán nhạy bén nhanh với các biến động trong đời sống, là “phong vũ biểu” của nền kinh tế. Bởi vì, thị giá cổ phiếu, giá cả các chứng khoán liên quan đến tình hình kinh doanh của các công ty, đến tỷ suất lợi tức ngân hàng mà các chứng khoán mang lại thu nhập cho người sở hữu nó. Giá cả chứng khoán tăng lên là biểu hiện của nền kinh tế đang phát triển; nếu ngược lại, là biểu hiện sự sa sút hay khủng hoảng của nền kinh tế. Trong chủ nghĩa tư bản, thị trường chứng khoán trở thành lĩnh vực đầu cơ làm giàu của những nhà tư bản lớn.
Đối với nước ta, với chủ trương đẩy mạnh nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, việc nghiên cứu và sử dụng công ty cổ phần và thị trường chứng khoán có vai trò rất quan trọng.
Chúng có tác dụng:
– Là đòn bẩy để tập trung các nguồn vốn nhàn rỗi trong mọi tầng lớp nhân dân, trong các đơn vị tập thể trong nước cũng như ngoài nước.
– Kết hợp chặt chẽ các lợi ích kinh tế.
– Gắn vấn đề sở hữu với quyền sử dụng.
– Kết hợp sức mạnh của các hình thức sở hữu, các thành phần kinh tế.
– Tạo các mối liên kết và đa dạng hóa các hình thức kinh tế.
– Huy động vốn đồng thời tăng tốc độ chu chuyển đồng vốn và giảm tiền mặt trong lưu thông.