Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng (1996) đánh giá những thành tựu đạt được sau 10 năm thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng.
1. Thành tựu và yếu kém
a. Thành tựu
Công cuộc đổi mới 10 năm (từ 1986-1996) đã thu được những thành tựu to lớn:
– Đẩy nhanh nhịp độ phát triển kinh tế , hoàn thành vượt mức nhiều chỉ tiêu chủ yếu của kế hoạch 5 năm
+ Trong 5 năm 1991-1995, nhịp độ tăng bình quân hàng năm về tổng sản phẩm trong nước (GDP) đạt 8.2% (kế hoạch là 5.5-6.5%), về sản lượng công nghiệp là 13,3%, sản xuất nông nghiệp 4,5%, kim nghạch xuất khẩu 20%.
+ Cơ cấu kinh tế có bước chuyển đổi: tỷ trọng công nghiệp và xây dựng trong GDP từ 22,6% năm 1990 lên 29,1% năm 1995; dịch vụ từ 38,6% lên 41,9%.
+ Bước đầu có tĩnh luỹ từ nội bộ nền kinh tế . Vốn đầu tư cơ bản toàn xã hội năm 1990 chiếm 15,8% GDP, năm 1995 là 27,4% (trong đó nguồn đầu tư trong nước chiếm 16,7% GDP)
+ Lạm phát từ mức 67,1% năm 1991 giảm xuống còn 12,7% năm 1995.
+ Quan hệ sản xuất được điều chỉnh phù hợp hơn với yêu cầu phát triển của lực lượng sản xuất . Nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa tiếp tục được xây dựng .
– Tạo được một số chuyển biến tích cực về mặt xã hội .
+ Đời sống vật chất của phần lớn nhân dân được cải thiện .
+ Mỗi năm thêm hơn 1 triệu lao động có việc làm. Nhiều nhà ở và đường giao thông được nâng cấp và xây dựng mới ở cả nông thôn lẫn thành thị.
+ Trình độ dân trí và mức hưởng thụ văn hoá của nhân dân được nâng lên.
– Giữ vững ổn định chính trị , củng cố quốc phòng an ninh, tạo lập môi trường hoà bình và điều kiện thuận lợi cho công cuộc đổi mới.
– Thực hiện có kết quả một số đổi mới quan trọng về hệ thống chính trị .
+ Trên cơ sở Cương lĩnh, đã từng bước cụ thể hoá đường lối đổi mới trên các lĩnh vực, củng cố Đảng về chính trị, tư tưởng, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng trong xã hội.
+ Đã ban hành Hiến pháp mới năm 1992 và nhiều văn bản pháp luật khác.
+ Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước .
+ Từng bước đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị xã hội , phát huy quyền làm chủ của nhân dân trên các lĩnh vực kinh tế , xã hội , chính trị , tư tưởng văn hoá.
– Phát triển mạnh mẽ quan hệ đối ngoại, phá thế bị bao vây cấm vận , tham gia tích cực vào đời sống cộng đồng quốc tế.
Đến năm 1996, nước ta đã có quan hệ ngoại giao với trên 160 nước.
b. Yếu kém.
Trong khi đánh giá đúng thành tựu, chúng ta cũng cần thấy những khuyết điểm và yếu kém.
-Nước ta còn nghèo và kém phát triển .
-Tình hình xã hội còn nhiều vấn đề phải giải quyết.
-Việc lãnh đạo xây dựng quan hệ sản xuất mới có phần vừa lúng túng vừa buông lỏng.
2. Đánh giá tổng quát.
Từ những thành tựu và yếu kém nói trên , Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đã đánh giá tổng quát:
– Nước ta đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế –xã hội .
– Nhiệm vụ đề ra cho chặng đường đầu của thời kỳ quá độ là chuẩn bị tiền đề cho công nghiệp hoá đã cơ bản hoàn thành, cho phép chuyển snag thời kỳ mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước .
– Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng được xác định rõ hơn.
– Xét trên tổng thể, việc hoạch định và thực hiện đường lối đổi mới những năm qua về cơ bản là đúng đắn, đúng định hướng xã hội chủ nghĩa, tuy trong quá trình thực hiện có một số khuyết điểm, lệch lạc lớn và kéo dài dẫn đến chệch hướng ở lĩnh vực này hay lĩnh vực khác, ở mức độ này hay mức độ khác.